مطابق شرع مقدس اسلام و قوانین کشور ، هرکس عمدا یا در نتیجه بی احتیاطی به جان ، سلامتی یا مال دیگری لطمه ای وارد کند که موجب ضرر مادی یا معنوی دیگری شود ، مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود خواهد بود . در خصوص مقابله با آسیب های جسمی ، پرداخت دیه و ارش مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است که پرداخت دیه در مواردی به عنوان مجازات اصلی مرتکب در نظر گرفته می شود و در برخی موارد نیز به جای قصاص بایستی دیه پرداخت شود . در این مقاله به دنبال آن هستیم تا ابتدا به مفهوم و تعریف دیه پرداخته و در ادامه انواع دیه یعنی دیه قتل ، دیه اعضای بدن ، دیه منافع اعضاء و دیه جراحات را مطرح کنیم .
” جرایم غیر عمد در خصوص صدمات جسمی پرداخت دیه را به همراه دارد “
تعریف دیه
قانونگذار در ماده 445 قانون مجازات اسلامی به تعریف دیه پرداخته است که بر اساس آن « دیه مقدار مال معیّنی است و در شرع مقدس به سبب جنایت غیر عمدی بر نفس، عضو یا منفعت یا جنایات عمدی در مواردی که به هر جهت قصاص ندارد ، مقرر شده است » . مطابق تعریف دیه در این ماده ، می توان گفت شرایط تعیین دیه شامل دو مورد زیر است :
اول در مورد جرایم عمدی است که به دلایلی منجر به قصاص نمی شوند . مانند حالتی که قتلی صورت گیرد و خانواده مقتول با قاتل توافق کنند و به جای قصاص ، مطالبه دیه نمایند .
حالت دوم زمانی است که جرایم غیر عمدی ( شامل جرم شبه عمد و جرم خطای محض ) صورت گرفته باشد که در این صورت نیز مرتکب با پرداخت دیه مجازات می شود .
انواع دیه
مطابق قانون مجازات اسلامی می توان انواع دیه را چنین تقسیم بندی نمود :
دیه قتل : دیه ای معادل یک دیه کامل دارد که نرخ دیه هر سال توسط قوه قضاییه تعیین می شود . برای مشاهده نرخ دیه سال 97 کلیک کنید .
دیه اعضای بدن : یکی دیگر از انواع دیه ، دیه اعضای بدن است . در صورتی که از یک عضو تنها یک عدد در بدن انسان وجود داشته باشد ، از بین بردن آن دیه کامل دارد و در صورتی که از یک عضو دو عدد موجود باشد ، از بین بردن یکی از آنها نصف دیه کامل و از بین بردن هر دوی آنها دیه کامل خواهد داشت .
مطابق قانون مجازات اسلامی ، از بین بردن اعضای بدن دیه مشخص و معین دارد که به تفصیل اشاره شده اند . به عنوان مثال دیه مو ، دیه چشم ، دیه بینی ، دیه لاله گوش ، دیه لب ، دیه زبان ، دیه دندان ، دیه گردن ، دیه فک ، دیه دست و پا ، دیه ستون فقرات و ...
دیه منافع اعضاء : در صورتی که شخصی مرتکب جنایتی بر دیگری شود که به موجب آن فرد برخی از حواس خود را از دست بدهد ، باید دیه منافع آن عضو را بپردازد . ( به عبارت دیگر منفعتی که از برخی از اعضا حاصل می شود مثلا منفعت شنیدن توسط گوش مختل شود اما خود گوش آسیبی نبیند ) . مطابق قانون مجازات اسلامی ، دیه منافع شامل مواردی همچون دیه عقل ، دیه شنوایی ، دیه بینایی ، دیه بویایی و دیه صوت و گویایی است .
دیه جراحات : در صورتی که شص مرتکب جنایتی بر دیگری شود و به موجب آن جراحتی بوجود آید باید دیه جراحات وارده بپردازد که به نسبت میزان جراحت وارد شده و بنا به تشخیص پزشکی قانونی مقدار آن مشخص خواهد شد . مانند خراش ، کبودی ، تورم و ... که مصادیق آن در مواد 701 الی 707 قانون مجازات اسلامی مشخص شده اند .
منبع : دیه چیست و در چه مواردی باید پرداخت شود
انواع وصیت نامه, تا چه میزان از اموال
را می توان وصیت کرد ؟ , چک برگشتی چیست و
نحوه وصول آن چگونه است ؟ , ثبت ازدواج دائم و
مجازات عدم ثبت آن , نحوه شکایت کیفری
از چک برگشتی و مهلت آن , گواهی عدم پرداخت
و مهلت دریافت آن , دعوای حقوقی و کیفری
و تفاوت آنها , ادله اثبات دعوی در
امور حقوقی و کیفری , شهادت دروغ و مجازات
آن , شرایط شاهد و جرح
و تعدیل شهود , انواع مهریه اعم از
مهرالمثل ، مهرالمتعه و مهرالمسمی , نفقه زن چیست و ویژگی
آن , گواهی عدم امکان سازش
چیست , طلاق از طرف مرد و
مراحل آن , تعریف مال و انواع
آن , تنصیف اموال و دارایی
مرد پس از طلاق و شرایط اعمال آن , حقوق مالی چیست و
انواع آن , جرم و عناصر تشکیل دهنده آن , جرم و عناصر تشکیل دهنده آن , عدم حضور در دفترخانه
برای ثبت طلاق , دیه چیست و در چه
مواردی باید پرداخت شود
